Barajlarda Elektrik Nasıl Üretilir ?
Barajlarda elektrik üretimi, hidroelektrik santraller (HES) aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu süreç şu aşamalardan oluşur:
- Su Kaynağının Depolanması: Baraj, suyu biriktirerek büyük bir rezervuar oluşturur. Bu rezervuar, suyun yüksek bir seviyede tutulmasını sağlar.
- Potansiyel Enerji: Barajda biriken su, yüksekten alçak seviyeye düşmek için bekler. Bu suyun yüksekliği, potansiyel enerjisini artırır.
- Su Akışı: Su, rezervuardan kontrollü bir şekilde bırakılır ve türbinlere yönlendirilir. Bu süreçte suyun potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşür.
- Türbinlerin Dönmesi: Su, türbinlerin paletlerine çarparak onların dönmesini sağlar. Türbinlerin dönmesiyle birlikte mekanik enerji üretilir.
- Elektrik Jeneratörleri: Dönen türbinler, jeneratörlere bağlıdır. Türbinlerin hareketi, jeneratörlerin içindeki manyetik alanları değiştirir ve bu da elektrik akımının üretilmesini sağlar.
- Elektrik İletimi: Üretilen elektrik, kablolar ve transformatörler aracılığıyla iletim hatlarına yönlendirilir ve bu hatlar üzerinden evlere, iş yerlerine ve sanayilere dağıtılır.
Bu süreci daha detaylı olarak açıklayalım:
Baraj Yapısı ve Su Depolama
Baraj, genellikle nehirler üzerine kurulur. Barajın arkasında biriken su, büyük bir gölet veya göl oluşturur. Bu su kütlesi, yerçekimi potansiyel enerjisini depolar.
Su Akışı ve Türbinler
Barajın alt kısmında bulunan kapaklar veya vanalar açıldığında, su yüksek basınç altında türbinlere doğru akar. Türbinler, suyun akışını enerjiye dönüştüren büyük çarklardır. Su, türbinin paletlerine çarpar ve onları döndürür.
Jeneratörlerin Çalışması
Türbinlerin dönme hareketi, jeneratörlerin rotorlarını döndürür. Jeneratörler, elektromanyetik indüksiyon prensibine göre çalışır. Rotor, jeneratörün içindeki sabit mıknatısların yanında döner ve bu hareket elektrik akımı üretir.
Enerjinin İletilmesi ve Dağıtılması
Üretilen elektrik, ilk önce barajdaki transformatörler aracılığıyla yüksek voltajlı iletim hatlarına taşınır. Yüksek voltaj, elektrik kayıplarını azaltır. Daha sonra, bu elektrik enerjisi, tüketim noktalarına yakın yerlerdeki transformatörler aracılığıyla daha düşük voltaj seviyelerine indirilir ve kullanıma hazır hale getirilir.
Hidroelektrik santraller, çevre dostu ve yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olarak kabul edilir. Sera gazı emisyonları düşük olup, suyun sürekli döngüsü sayesinde sürdürülebilir bir enerji üretim yöntemidir.
